SILVANA  BERKI

                                                                          
                                                       SYTE  E BUKUR

                                                                              - reportazh -

Dhe festa Ndërkombëtare e Gruas më gjeti të jem e ftuar në qytetin e Jean Sibelius, Hämeenlina duke festuar në mes artistëve, poetëve dhe grave të kombësive të ndryshme.
U gëzova kur Mercedes Alba piktorja nga Meksika dhe mikja ime e vjetër më ftoi të interpretoja disa poezi për mbrëmjen e tyre, edhe pse këto daljet në podiume nuk i kam me shumë qejf e megjthatë ato vetëm sikur janë shtuar kohët e fundit. E vetmja gjë që më ngushëlloi sapo mbërrita me tren në Hämeenlina ishte fakti se jo vetëm qyteti është i panjohur për mua por edhe unë për qytetin dhe kalimtarët, gjë që të jep një lloj lirie të vecantë në atë të qënit shpenguar. Qytet më i vogël se Tampere, por me kulturë ruajtur me fanatizëm. Ngjitur me shtëpinë e kulturës ku do të bëhej shfaqja është edhe shtëpia e Jean Sibelius me të cilin populli finlandez krenohet, dhe pse jo? Muzika e Tij luajti një rol të rëndësisëm në formimin e identitetit të Finlandës.

Dhe unë kaq kohë isha mësuar me të vetmin identitet, atë finlandez në festat e tyre. Por kjo festë i kalonte kufijtë e të qënit homogjen. Sytë e bukur janë ata me shumë ngjyra, sic ishte kjo mbrëmje me shumë lloj kombësish, me poet të disa lloj gjuhëve; shqip, italisht dhe finlandisht. Me gazetarë afrikanë dhe vallëtarë arab, me kandidat parlamenti finlandez dhe popull të ngjyrosur nga kulturat e tyre të ndryshme. C`atmosferë e mahnitshme. Ky është ART! Të gëzosh  e rrethuar me sy të bukur!

Muzika e Sibeliusit në ato momente nuk kufizonte dot shndërrimin e kësaj atmosfere në një identitet shumëngjyrësh. Dhe gratë dukeshin të gëzuara tek bisedonin rreth tryezave të ndryshme me gotat e pijes dhe ëmbëlsirave duke shkëmbyer eksperiencë dhe treguar sesi kishin mbijetuar në këtë epokë moderne ndaj fenomeneve si: cmirës, xhelozisë, dhunës.

- PO, JAM FEMINISTE- vazhdoi replikën Mercedes Alba gjatë diskutimit - SEPSE NE DUAM BURRA TË SHËNDOSHË,  dhe PËR TË SJELLË BURRA TË SHËNDOSHË DUHEN NËNA TË SHËNDOSHA.

C`do gjë është aq e thjeshtë në dukje, aq e qartë për të kuptuar këtë ndërlidhje sa biologjike aq edhe shpirtërore e psikologjike dhe pikërisht këtu sepse më vjen në mënt ajo shprehja shqiptare - pula vezë e veza pulë, si të vetmet bazë e formimit të njerëzimit dhe lumturisë së tyre. S`ka djem, as burra, as mbretër, as princër - ka vetëm pulë dhe vezë. Dhe këtu ishte më e bukura, sesi vallëtarja arabe shpjegoi pjesën e belit dhe lidhjen seksuale të asaj pjese ku lumturia bashkëshortore mvaret vetëm nga ajo pjesë, bllokimi apo c`bllokimi i saj. Eshtë e vetmja pjesë që burrat kërkojnë ta përvetësojnë për një natë ose më gjatë dhe harrojnë si ta c`lirojnë apo c`bllokojnë atë pjesë që e duan aq shumë nga streset dhe ankthet e shumta.

- Cili është ndryshimi ndërmjet të drejtave të grave në Shqipëri dhe grave në Finlandë? - ishte pyetja që mu bë mua.

Ah, sikur të gjëndej një shpjegim me dy tre fjalë do të isha më e lumtura dhe t`i shpëtoja kësaj pyetje ngërci që të shkakton djersë për vet faktin se hapësira e temës ka sfond aq të gjerë sa nuk di nga t`ja fillosh. E megjithatë një gjë duhej thënë qartë dhe me sinqeritet; - ndryshimet që ka pësuar e drejta e gruas shqiptare është një cirkëll i rëndomtë i vetvetes. Nëse do ta nisja shpjegimin e opinionit t`im duke e krahasuar me femrën finlandeze, ajo është e thjesht: LIGJI I BARAZISË NË FINLANDË ZBATOHET, NDËRSA NË SHQIPERI JO. Arsyet janë korrupsioni. NJë zyrtar i korruptuar sigurisht që nuk mund të mbroj të drejtat e qytetarit por interesat e veta. Ajo që të ngushëllon sado pak në historinë e gruan shqiptare është fakti se femrës shqiptare nuk i mungon eksperienca e së qënit të barabartë me mashkullin, në saj të ideologjisë komuniste që shteti praktikoi mbi 40 - vite, ku baza e kësaj ideologjie ishte ndërtuar në barazinë shoqërore dhe gruaja shqiptare u edukua si një forcë e shoqërisë.
C`ndodh sot në këto kohë moderne? - është vërtettuar se njeriu është një qënie e mirë, e dashur dhe e zgjuar. Kur flasim për qënie njerëzore sigurisht bëhet fjalë për ligjet shoqërore të cilat i përkasin cdo njeriu pa dallim gjinie. Shqipëria fatkeqësisht është duke eksperimentuar vetëm dekadave të fundit atë që perëndimi e ka eksperimentuar pa fund dhe që vazhdon ta eksperimentojë me gjithë errësirën që shkakton ndonjëherë, me gjithë lotët dhe kërcitjen e dhëmbëve. Dhe brënda këtyre dhimbjeve femra lufton edhe si qënie njerëzore por edhe si prodhuese e shoqerisë pa fund.Ndërsa femra shqiptare, gruaja e gjithanshme në botë, që përvec punës karrierës, jo vetëm ushqen edhe folenë e saj por mban në zemër një shumëllojshmëri rolesh të cilat meshkujt as arrijnë t`i mendojnë. Ky ishte edhe qëllimi i kësaj feste të mrekullueshme; të njiheshim me realitetin e të kaluarës sonë dhe të momentit. Ne të gjithë duam një shoqëri të shëndoshë, me probleme sa më ka të vogla. Por pa i folur ato, asnjë nuk do ta dinte dhe kuptonte arsyet pse ndodhin ato që ndodhin, pse diku një femër persekutohet vetëm për arsyen e të qënit femër dhe pse diku tjetër ajo gëzon lumturi dhe mbrojtje. Sa sy të bukur kishte kjo mbrëmje!